La Chine organisera un sommet pour faciliter le développement numérique
![]() Tranh v? nh?n di?n l?p thi?t giáp h?m K?nig c?a H?i quan Hoàng gia Anh
| |
L?ch s? | |
---|---|
![]() | |
Tên g?i | Markgraf |
X??ng ?óng tàu | Germaniawerft, Kiel |
??t l??n | tháng 11 n?m 1911 |
H? th?y | 4 tháng 6 n?m 1913 |
Nh?p biên ch? | 1 tháng 10 n?m 1914 |
S? ph?n | B? ?ánh ??m ngày 21 tháng 6 n?m 1919 t?i Scapa Flow |
??c ?i?m khái quát | |
L?p tàu | L?p thi?t giáp h?m K?nig |
Tr?ng t?i choán n??c |
|
Chi?u dài | 175,4 m (575 ft 6 in) |
S??n ngang | 29,5 m (96 ft 9 in) |
M?n n??c | 9,19 m (30 ft 2 in) |
??ng c? ??y |
|
T?c ?? | 21,2 h?i ly trên gi? (39,3 km/h; 24,4 mph) |
T?m xa | 8.000 nmi (14.820 km; 9.210 mi) ? t?c ?? 12 h?i ly trên gi? (22 km/h; 14 mph) |
T?m ho?t ??ng |
|
Th?y th? ?oàn t?i ?a | 1.136 |
V? khí |
|
B?c giáp |
|
SMS Markgraf[Ghi chú 1] là chi?c th? ba trong l?p thi?t giáp h?m K?nig ???c H?i quan ?? qu?c ??c ch? t?o trong Chi?n tranh Th? gi?i th? nh?t. Markgraf ???c ??t l??n vào tháng 11 n?m 1911 và ???c h? th?y vào ngày 4 tháng 6 n?m 1913. Nó ???c chính th?c ??a ra ho?t ??ng cùng H?m ??i Bi?n kh?i ??c vào ngày 1 tháng 10 n?m 1914, ch? trên hai tháng sau khi chi?n tranh n? ra t?i Chau ?u. Markgraf ???c trang b? m??i kh?u pháo SK 30,5 xentimét (12,0 in) L/50 trên n?m tháp pháo nòng ??i, và có th? di chuy?n v?i t?c ?? t?i ?a 21 h?i ly trên gi? (39 km/h; 24 mph)[chuy?n ??i: tùy ch?n kh?ng h?p l?]. Tên c?a nó ???c ??t nh?m t?n vinh Hoàng gia Baden.[Ghi chú 2]
Cùng v?i ba chi?c tàu ch? em cùng l?p K?nig, Grosser Kurfürst và Kronprinz, Markgraf ?? tham gia h?u h?t các ho?t ??ng c?a h?m ??i trong chi?n tranh, k? c? tr?n Jutland vào ngày 31 tháng 5-1 tháng 6 n?m 1916. Là chi?c th? ba trong hàng chi?n tr?n ??c trong tr?n này, con tàu ?? ch?u ??ng h?a l?c ác li?t t? nh?ng thi?t giáp h?m c?a H?m ??i Grand ??i ??ch, b? b?n trúng n?m qu? ??n pháo h?ng n?ng, khi?n 23 ng??i th??ng vong. Nó c?ng tham gia Chi?n d?ch Albion, cu?c chinh ph?c v?nh Riga do Nga chi?m gi? vào cu?i n?m 1917. Tuy nhiên, con tàu b? h? h?i do m?t qu? th?y l?i trên ???ng quay tr? v? ??c sau s? thành c?ng c?a chi?n d?ch.
Sau khi ??c thua tr?n và ph?i ky th?a thu?n ?ình chi?n vào tháng 11 n?m 1918, Markgraf cùng v?i h?u h?t H?m ??i Bi?n kh?i b? l?u gi? t?i c?n c? c?a H?i quan Hoàng gia Anh ? Scapa Flow. Các con tàu b? gi?i gi?i và ch? duy trì m?t th?y th? ?oàn t?i thi?u ?? b?o trì trong khi di?n ra các cu?c ?àm phán hòa bình ?? d?n ??n Hi?p ??c Versailles. Vào ngày 21 tháng 6 n?m 1919, Chu?n ?? ??c Ludwig von Reuter ra l?nh ?ánh ??m h?m ??i trong khi các tàu Anh làm nhi?m v? canh phòng ti?n ra kh?i c?ng ?? t?p tr?n. Markgraf chìm lúc 16 gi? 45 phút. Kh?ng gi?ng nh? ?a s? các tàu b? ?ánh ??m khác, Markgraf ch?a t?ng ???c cho n?i lên; xác tàu ??m c?a nó hi?n v?n còn n?m d??i ?áy v?ng bi?n.
Thi?t k? và ch? t?o
[s?a | s?a m? ngu?n]
Markgraf ???c ??t hàng d??i cái tên t?m th?i Ersatz Weissenburg[Ghi chú 3] và ???c ch? t?o t?i x??ng tàu c?a h?ng AG Weser ? Bremen d??i s? hi?u ch? t?o 186.[1] Nó ???c ??t l??n vào tháng 11 n?m 1911 và ???c h? th?y vào ngày 4 tháng 6 n?m 1913.[2] Trong bu?i l? h? th?y, con tàu ???c ?? ??u b?i Frederick II, ??i c?ng t??c c?a Baden, ng??i ??ng ??u Hoàng gia Baden có vinh d? ??t tên cho con tàu.[3] C?ng vi?c trang b? ???c hoàn t?t vào ngày 9 tháng 8 n?m 1914, ngày mà nó ???c ??a ra ho?t ??ng cùng H?m ??i Bi?n kh?i ??c.[4] Nó ?? làm tiêu t?n cho Chính ph? ?? qu?c ??c 45 tri?u Mác vàng ??c.[1]
Markgraf có tr?ng l??ng choán n??c tiêu chu?n 25.796 t (28.435 t?n M?) khi ch? t?o và lên ??n 28.600 t (31.500 t?n M?) khi ??y t?i n?ng, v?i chi?u dài 175,4 m (575 ft), m?n thuy?n r?ng 19,5 m (64 ft) và ?? sau c?a m?n n??c là 9,19 m (30,2 ft). Nó ???c v?n hành b?i ba turbine h?i n??c Bergmann, ???c cung c?p h?i n??c b?i ba n?i h?i ??t d?u và m??i hai n?i h?i ??t than, s?n sinh ra t?ng c?ng su?t 43.300 shp (32,3 MW) và ??t ???c t?c ?? t?i ?a 21 kn (39 km/h). Con tàu có t?m ho?t ??ng t?i ?a 8.000 nmi (15.000 km; 9.200 mi) khi di chuy?n ? t?c ?? ???ng tr??ng 12 h?i ly trên gi? (22 km/h; 14 mph).[1] Con tàu có m?t th?y th? ?oàn bao g?m 41 s? quan và 1.095 th?y th?.[4]
Nó ???c trang b? m??i kh?u pháo SK 30,5 cm (12,0 in) L/50 b? trí trên n?m tháp pháo nòng ??i: hai tháp pháo b?n th??ng t?ng phía tr??c và hai phía sau, cùng m?t tháp pháo th? n?m gi?a hai ?ng khói.[4] Dàn pháo h?ng hai bao g?m m??i b?n kh?u 15 cm (5,9 in), sáu kh?u 8,8 cm (3,5 in) và n?m ?ng phóng ng? l?i 50 cm (20 in) ng?m, g?m ?ng m?t tr??c m?i và hai ?ng m?i bên m?n.[4] Sau này, các kh?u pháo 8,8 cm c?a Markgraf ???c tháo d? thay b?ng b?n kh?u 8,8 cm phòng kh?ng.[5] ?ai giáp chính c?a con tàu dày 350 milimét (14 in), sàn tàu b?c thép dày 30 mm (1,2 in), trong khi các tháp pháo chính và tháp ch? huy phía tr??c ???c b?o v? b?ng các t?m thép dày 300 mm (12 in).[4]
L?ch s? ho?t ??ng
[s?a | s?a m? ngu?n]Các ho?t ??ng ban ??u
[s?a | s?a m? ngu?n]Ngay sau khi ??a ra ho?t ??ng vào ngày 1 tháng 10 n?m 1914, Markgraf ti?n hành các cu?c ch?y th? máy hu?n luy?n kéo dài cho ??n ngày 12 tháng 12. ??n ngày 10 tháng 1 n?m 1915, con tàu gia nh?p H?i ??i Chi?n tr?n 3 thu?c H?m ??i Bi?n kh?i ??c cùng v?i ba con tàu ch? em cùng l?p.[6] Vào ngày 22 tháng 1 n?m 1915, Markgraf cùng ph?n còn l?i c?a H?i ??i Chi?n tr?n 3 ???c cho tách ra kh?i h?m ??i ?? ti?n hành các cu?c hu?n luy?n c? ??ng, tác x? và ng? l?i t?i bi?n Baltic. Chúng quay tr? l?i B?c H?i vào ngày 11 tháng 2, quá tr? ?? có th? giúp ?? cho ??i Tu?n ti?u m?t trong tr?n Dogger Bank.[7]
Sau vi?c chi?c Blücher b? m?t trong tr?n Dogger Bank, Kaiser Wilhelm II cách ch?c ?? ??c Friedrich von Ingenohl vào ngày 2 tháng 2. Ng??i thay th? trong vai trò t? l?nh h?m ??i, ?? ??c Hugo von Pohl, ti?n hành m?t lo?t các cu?c ti?n quan c?a H?m ??i Bi?n kh?i trong su?t n?m 1915.[8] M?t ho?t ??ng nh? v?y, có s? tham gia tác chi?n l?n ??u tiên c?a Markgraf, là cu?c di chuy?n ??n Terschelling vào ngày 29-30 tháng 3, tuy nhiên H?m ??i ??c ?? kh?ng g?p b?t k? l?c l??ng ??i ph??ng nào. Hai cu?c ti?n quan h?m ??i khác di?n ra vào các ngày 17-18 tháng 4 và 21-22 tháng 4 c?ng kh?ng có k?t qu?. Markgraf cùng v?i ph?n còn l?i c?a H?m ??i ? l?i c?ng cho ??n ngày 29 tháng 5, khi chúng xu?t quan m?t l??t khác ??n B?c H?i kéo dài hai ngày. Vào ngày 11-12 tháng 9, Markgraf cùng v?i ph?n còn l?i c?a H?i ??i Chi?n tr?n 3 h? tr? cho m?t chi?n d?ch r?i mìn ngoài kh?i Texel. M?t cu?c ti?n quan H?m ??i v? s? khác di?n ra vào ngày 23–24 tháng 10.[6]
Phó ?? ??c Reinhard Scheer tr? thành T?ng t? l?nh H?m ??i Bi?n kh?i vào ngày 18 tháng 1 n?m 1916 sau khi tình hình s?c kh?e c?a ?? ??c von Pohl x?u ?i do m?c ph?i ung th? gan kh?ng cho phép ?ng ti?p t?c gi? c??ng v? trên.[9] Scheer ?? xu?t m?t chính sách hung h?ng h?n bu?c ??a ??n s? ??i ??u v?i H?m ??i Grand Anh Qu?c; ?ng nh?n ???c s? phê chu?n c?a Kaiser vào tháng 2.[10] Chi?n d?ch ??u tiên c?a Scheer ???c ti?n hành vào tháng ti?p theo, b?ng m?t cu?c càn quét v? s? ??n Hoofden trong các ngày 5-7 tháng 3.[11] M?t cu?c ti?n quan khác di?n ra vào ngày 26 tháng 3, ti?p n?i b?i m?t ??t khác vào các ngày 21-22 tháng 4 c?ng kh?ng có k?t qu?.[6] Vào ngày 24 tháng 4, các tàu chi?n-tu?n d??ng thu?c ??i Tu?n ti?u 1 d??i quy?n ch? huy c?a Chu?n ?? ??c Franz von Hipper ti?n hành cu?c b?n phá xu?ng b? bi?n Anh Qu?c. Markgraf cùng v?i ph?n còn l?i c?a H?m ??i di chuy?n t? xa ?? h? tr?. Tàu chi?n-tu?n d??ng Seydlitz trúng ph?i m?t qu? th?y l?i trên ???ng ?i ??n m?c tiêu, nên b? bu?c ph?i rút lui.[12] Các tàu chi?n-tu?n d??ng khác ti?n hành b?n phá Lowestoft mà h?u nh? kh?ng g?p s? kháng c?, nh?ng trên ???ng ?i ??n Yarmouth, chúng ??ng ?? v?i các tàu tu?n d??ng Anh thu?c L?c l??ng Harwich. M?t cu?c ??u pháo ng?n ng?i di?n ra tr??c khi L?c l??ng Harwich rút lui. Các báo cáo v? ho?t ??ng c?a tàu ng?m Anh t?i khu v?c ?? bu?c ??i Tu?n ti?u 1 ph?i rút lui. Vào lúc này, ?? ??c Reinhard Scheer nh?n ???c c?nh báo v? vi?c H?m ??i Grand ?? kh?i hành t? c?n c? c?a chúng ? Scapa Flow, ?ng ra l?nh rút lui v? vùng bi?n ??c an toàn h?n.[13]
Tr?n Jutland
[s?a | s?a m? ngu?n]
Markgraf ?? có m?t trong ho?t ??ng c?a h?m ??i v?n ?? ??a ??n tr?n Jutland vào ngày 31 tháng 5-1 tháng 6 n?m 1916. Ho?t ??ng này là m?t n? l?c l?p l?i các k? ho?ch tr??c ?ay d? ??nh thu hút m?t ph?n H?m ??i Grand ?? tiêu di?t chúng tr??c khi ph?n ch? l?c c?a H?m ??i Anh có th? ?áp tr?. Markgraf là chi?c th? ba trong hàng chi?n tr?n ??c, ngay phía sau các con tàu ch? em K?nig và Grosser Kurfürst r?i ???c ti?p n?i b?i Kronprinz; b?n chi?c này hình thành nên ??i 5 tr?c thu?c H?i ??i Chi?n tr?n 3, là ??n v? ?i tiên phong c?a h?m ??i, d??i quy?n ch? huy c?a Chu?n ?? ??c Paul Behncke, ??t c? hi?u c?a mình trên soái h?m K?nig. Ngay phía sau chúng l?à nh?ng chi?c l?p Kaiser thu?c ??i 6 c?a H?i ??i Chi?n tr?n 3, r?i ti?p theo là nh?ng chi?c l?p Helgoland và Nassau thu?c H?i ??i Chi?n tr?n 2, và sau cùng là các thi?t giáp h?m ti?n-dreadnought l?p Deutschland l?c h?u thu?c H?i ??i Chi?n tr?n 1.[14]
Kh?ng lau tr??c 16 gi? 00, các tàu chi?n-tu?n d??ng thu?c ??i Tu?n ti?u 1 ??i ??u v?i H?i ??i Tu?n chi?n-Tu?n d??ng 1 Anh Qu?c d??i quy?n ch? huy c?a ?? ??c David Beatty. Các l?c l??ng ??i ??ch b?t ??u m?t cu?c ??u pháo, v?n ?? ??a ??n vi?c phá h?y chi?c HMS Indefatigable kh?ng lau sau 17 gi? 00,[15] r?i ??n l??t HMS Queen Mary kh?ng ??y n?a gi? sau ?ó.[16] Vào lúc này, các tàu chi?n-tu?n d??ng ??c di chuy?n v? phía Nam nh?m thu hút các tàu chi?n Anh v? phía l?c l??ng ch? l?c c?a H?m ??i Bi?n kh?i. ??n 17 gi? 30, thi?t giáp h?m ??c d?n ??u K?nig nhìn th?y c? ??i Tu?n ti?u 1 c?a ??c bên m?n ph?i và H?i ??i Tàu chi?n-tu?n d??ng 1 c?a Anh bên m?n trái. ??n 17 gi? 45 phút, Scheer ra l?nh b? lái 2 point (22,5°)[Ghi chú 4] sang m?n trái ?? ??a các con tàu c?a ?ng ??n g?n h?n các tàu chi?n-tu?n d??ng Anh. L?nh khai h?a ???c ??a ra ch? m?t phút sau ?ó.[17]
Markgraf n? súng nh?m vào tàu chi?n-tu?n d??ng Tiger ? kho?ng cách 21.000 yd (19.000 m).[17] Cùng lúc ?ó, dàn pháo h?ng hai c?a nó cùng v?i hai tàu ch? em c?ng khai h?a nh?m vào các tàu khu tr?c Anh ?ang tìm cách tung ra ??t t?n c?ng b?ng ng? l?i nh?m vào h?m ??i ??c.[18][Ghi chú 5] Markgraf ti?p t?c ??i ??u v?i Tiger cho ??n 18 gi? 25 phút, lúc mà các tàu chi?n-tu?n d??ng nhanh h?n tìm cách thoát ra kh?i t?m b?n hi?u qu?.[19] C?ng trong giai ?o?n này, các thi?t giáp h?m Anh Warspite và Valiant thu?c H?i ??i Chi?n tr?n 5 ?? khai h?a vào các thi?t giáp h?m ??c d?n ??u.[20] Lúc 18 gi? 10 phút, m?t trong s? các tàu chi?n Anh ?? b?n trúng m?t phát ??n pháo 15 in (380 mm) vào Markgraf.[21] Kh?ng lau sau ?ó, tàu khu tr?c Moresby b?n m?t qu? ng? l?i nh?m vào Markgraf nh?ng ?? b? tr??t ? kho?ng cách 8.000 yd (7.300 m).[22] Sau ?ó thi?t giáp h?m Malaya b?n m?t qu? ng? l?i nh?m vào Markgraf lúc 19 gi? 05 phút, nh?ng ?? b? tr??t do t?m b?n quá xa.[23] C?ng trong kho?ng th?i gian ?ó, Markgraf ??i ??u v?i m?t tàu tu?n d??ng thu?c H?i ??i Tu?n d??ng nh? 2 c?a Anh tr??c khi chuy?n h?a l?c tr? l?i nh?m vào H?i ??i Chi?n tr?n 5 trong m??i phút.[24] Trong giai ?o?n này, hai qu? ??n pháo 15 inch khác ?? ?ánh trúng Markgraf, nh?ng th?i gian chính xác ?? kh?ng ???c ghi nh?n. Qu? ??n pháo b?n trúng lúc 18 gi? 10 phút ch?m vào ch? n?i gi?a hai t?m thép giáp dày 8 inch, nó kích n? khi va ch?m và làm th?ng v? giáp. Sàn tàu chính b? cong, và kho?ng 400 t (390 t?n Anh; 440 t?n M?) n??c ?? tràn vào trong con tàu. Hai qu? ??n pháo khác kh?ng kích n? và ch? gay nh?ng h? h?i kh?ng ?áng k?.[25]
Kh?ng lau tr??c 19 gi? 00, tàu tu?n d??ng ??c Wiesbaden b? ?ánh h?ng b?i m?t qu? ??n pháo t? chi?c tàu chi?n-tu?n d??ng Anh Invincible; Chu?n ?? ??c Behncke trên chi?c K?nig tìm cách c? ??ng H?i ??i Chi?n tr?n 3 ?? b?o v? cho chi?c tàu tu?n d??ng b? b?n trúng.[26] Nh?ng cùng lúc ?ó, các h?i ??i tu?n d??ng nh? 3 và 4 c?a Anh b?t ??u m?t cu?c t?n c?ng b?ng ng? l?i vào hàng chi?n tr?n ??c; trong khi ti?n ??n ?? kho?ng cách ?? phóng ng? l?i, chúng t?n c?ng Wiesbaden b?ng h?a l?c c?a dàn pháo chính. Các tàu tu?n d??ng b?c thép l?c h?u thu?c H?i ??i Tu?n d??ng 1 c?ng tham gia cu?c chi?n l?n x?n này. Markgraf và các tàu ch? em ?? d?i h?a l?c vào các tàu tu?n d??ng Anh, nh?ng vi?c ch?u ??ng h?a l?c pháo h?ng n?ng c?a các thi?t giáp h?m ??i ph??ng kh?ng ?? ?? ?ánh ?u?i các tàu tu?n d??ng Anh.[27] Markgraf khai h?a b?ng c? dàn pháo chính 30,5 cm l?n pháo h?ng hai 15 cm nh?m vào chi?c tàu tu?n d??ng b?c thép Defence; v?n c?ng ch?u ??ng h?a l?c t? các tàu chi?n ch? l?c ??c khác, nên ?? n? tung và chìm lúc 19 gi? 19 phút.[28] Chi?n c?ng ?ánh chìm Defence th??ng ???c các s? gia dành cho chi?c tàu chi?n-tu?n d??ng Lützow, cho dù các pháo th? c?a Markgraf c?ng báo cáo ?? ?ánh chìm con tàu.[29]
Markgraf sau ?ó n? pháo vào chi?c tàu chi?n-tu?n d??ng Princess Royal và ghi ???c hai phát trúng ?ích.[28] Phát th? nh?t ?ánh trúng v? giáp dày 9 inch bao b?c tháp pháo "X", b? ch?ch h??ng xu?ng phía d??i và kích n? sau khi xuyên th?ng v? giáp sàn tàu dày 1 inch. Toàn b? nhan s? c?a kh?u ??i kh?u pháo bên trái b? thi?t m?ng, kh?u pháo b? lo?i b? ??ng th?i v? n? c?ng làm h? h?i n?ng sàn tàu trên. Qu? ??n pháo th? hai xuyên th?ng ?ai giáp dày 6 inch c?a Princess Royal, n?y lên trên m?t ng?n ch?a than và kích n? bên d??i sàn tàu b?c thép dày 1 inch. Hai qu? ??n pháo ?? gi?t ch?t 11 ng??i và làm b? th??ng 31 ng??i khác.[30] Cùng lúc ?ó, dàn pháo h?ng hai c?a Markgraf ?? nh?m vào chi?c tàu tu?n d??ng Warrior, v?n b? h? h?i n?ng b?i 15 phát ??n pháo h?ng n?ng và b? bu?c ph?i rút lui. Warrior b? ??m trên ???ng c? l?ch tr? v? c?ng vào sáng h?m sau.[31]
Vào kho?ng 19 gi? 30 phút, các thi?t giáp h?m thu?c l?c l??ng chính c?a ?? ??c John Jellicoe b??c vào tr?n chi?n;[32] Orion b?t ??u n? pháo nh?m vào Markgraf lúc 19 gi? 32 phút; nó ?? b?n b?n lo?t ??n pháo xuyên thép (APC) 13,5 inch và ghi ???c m?t phát b?n trúng vào Markgraf trong lo?t ??n pháo sau cùng.[33] Qu? ??n pháo kích n? sau khi va ch?m vào v? giáp b?o v? tháp pháo 15 cm s? 6. Qu? pháo kh?ng th? xuyên th?ng qua v? giáp nh?ng c?ng ?? lo?i b? kh?u pháo 15 cm kh?i vòng chi?n, làm thi?t m?ng t?t c? thành viên c?a kh?u ??i ngo?i tr? hai ng??i b? th??ng n?ng. M?t qu? ??n pháo h?ng n?ng c?ng suyt trúng con tàu vào lúc ?ó, và ??n 19 gi? 44 phút, m?t tr?c chan v?t b? u?n cong ?? bu?c th?y th? trên chi?c Markgraf ph?i t?t ??ng c? bên m?n trái; [Ghi chú 6][34] T?c ?? c?a nó b? gi?m còn 17–18 h?i ly trên gi? (31–33 km/h), cho dù nó v?n ? l?i v? trí trong hàng chi?n tr?n.[35]
Kh?ng lau sau 20 gi? 00, các thi?t giáp h?m ??c ??i ??u v?i H?i ??i Tu?n d??ng nh? 2; Markgraf ch? y?u s? d?ng dàn pháo 15 cm.[36] Vào lúc này, nó ??ng ?? v?i chi?c Agincourt, b? b?n trúng m?t phát ??n pháo 12 inch lúc 20 gi? 14 phút.[37] Qu? ??n pháo kh?ng phát n? mà ch? v? ra khi va ch?m vào l?p giáp h?ng dày 8 inch, gay nh?ng h? h?i nh?. Hai t?m thép 14 inch li?n k? ngay bên d??i t?m thép giáp 8 inch b? ??y l?nh nh? vào bên trong, khi?n b? tràn n??c nh?.[38] H?a l?c m?nh t? phía H?m ??i Anh ?? bu?c Scheer ph?i ra l?nh cho h?m ??i chuy?n h??ng; s? c? ??ng này ?? làm ??o l?n th? t? hàng c?a h?m ??i.[39] Do t?c ?? b? gi?m, Markgraf ??i h??ng s?m trong m?t n? l?c ?? duy trì v? trí c?a nó trong hàng chi?n tr?n; tuy nhiên, ?i?u này l?i bu?c Grosser Kurfürst r?i ra kh?i ??i hình. Markgraf lui v? phía sau Kronprinz trong khi Grosser Kurfürst di chuy?n lên phía tr??c ?? quay tr? l?i v? trí phía sau K?nig.[40] Sau khi tách ra thành c?ng kh?i l?c l??ng Anh, Scheer ch? th? cho h?m ??i t? ch?c thành ??i hình di chuy?n ban ?êm, cho dù các sai sót trong vi?c liên l?c gi?a ?ng trên soái h?m Friedrich der Grosse và chi?c d?n ??u Westfalen ?? gay ra nh?ng s? trì ho?n.[41] Nhi?u tàu tu?n d??ng nh? và tàu khu tr?c Anh ?? x?ng vào hàng chi?n tr?n ??c lúc vào kho?ng 21 gi? 20 phút; trong tr?n ??ng ?? ng?n nh?ng ác li?t di?n ra sau ?ó, Markgraf b?n trúng tàu tu?n d??ng Calliope n?m l?n b?ng dàn pháo h?ng hai.[42] H?m ??i l?p l?i ???c ??i hình lúc 23 gi? 30 phút, v?i Markgraf là chi?c th? 13 trong ??i hình 24 tàu chi?n ch? l?c ??c.[41]
Vào kho?ng 02 gi? 45 phút ngày 1 tháng 6, nhi?u tàu khu tr?c Anh tung ra m?t ??t t?n c?ng b?ng ng? l?i vào ph?n n?a sau c?a hàng chi?n tr?n ??c. Tho?t tiên Markgraf ng?ng b?n do tung tích c?a các tàu khu tr?c ch?a ???c nh?n di?n r?; nh?ng pháo th? trên Grosser Kurfürst ?? xác ??nh ?úng các con tàu trên là thù ??ch và ?? n? súng trong lúc nó quay ?i nh?m tránh các qu? ng? l?i có th? ?? ???c phóng ra, bu?c Markgraf ph?i làm theo.[43] H?a l?c m?nh c?a phía ??c ?? bu?c các tàu khu tr?c Anh ph?i rút lui.[44] ??n 05 gi? 06 phút, Markgraf cùng nhi?u thi?t giáp h?m khác ?? b?n vào cái mà chúng ngh? là m?t tàu ng?m.[45]
H?m ??i Bi?n kh?i ??c xoay x? xuyên th?ng qua l?c l??ng h?ng nh? Anh mà kh?ng thu hút s? chú y t? nh?ng thi?t giáp h?m c?a Jellicoe, cu?i cùng v? ??n Horns Reef lúc 04 gi? 00.[46] Khi v? ??n Wilhelmshaven, Markgraf ti?n vào c?ng trong khi nhi?u tàu chi?n khác chi?m l?y nh?ng v? trí phòng th? phía ngoài rìa v?ng bi?n.[47] Con tàu ???c chuy?n ??n Hamburg n?i nó ???c s?a ch?a trong ? n?i c?a x??ng tàu AG Vulcan; c?ng vi?c k?t thúc vào ngày 20 tháng 7.[48] Trong quá trình tr?n chi?n, Markgraf ?? b?n t?ng c?ng 254 qu? ??n t? dàn pháo chính cùng 214 qu? ??n pháo h?ng hai 15 cm.[49] Nó b? b?n trúng n?m qu? ??n pháo h?ng n?ng, khi?n m??i m?t ng??i thi?t m?ng cùng m??i ba ng??i khác b? th??ng.[50]
Các ho?t ??ng ti?p theo
[s?a | s?a m? ngu?n]Sau khi hoàn t?t vi?c s?a ch?a vào tháng 7, Markgraf ti?n hành ch?y th? máy t?i khu v?c Baltic. Con tàu ???c t?m th?i ?i?u sang t?ng c??ng cho ??i Tu?n ti?u 1 cho m?t chi?n d?ch d? ??nh ti?n hành vào ngày 18-19 tháng 8. Do các tàu chi?n-tu?n d??ng Seydlitz và Derfflinger b? h? h?i n?ng sau tr?n Jutland, ??n v? này ch? còn hai chi?c có kh? n?ng ho?t ??ng là Von der Tann và Moltke; do ?ó Grosser Kurfürst cùng v?i Markgraf và chi?c thi?t giáp h?m v?a m?i ??a vào ho?t ??ng Bayern ???c t?m th?i chuy?n sang ??i Tu?n ti?u 1.[6] Phía Anh ?? bi?t ???c k? ho?ch c?a ??c và ?? cho toàn b? H?m ??i Grand xu?t tr?n ?? ??i ??u. ??n 14 gi? 35 phút, Scheer ???c c?nh báo v? s? xu?t hi?n c?a H?m ??i Grand, và vì kh?ng mu?n ??i ??u v?i toàn b? H?m ??i Grand ch? m??i m?t tu?n sau khi tr?n Jutland k?t thúc, nên ?? quay m?i l?c l??ng c?a mình rút lui tr? v? các c?ng ??c.[51]
Markgraf ?? có m?t trong cu?c ti?n quan v? s? ??n Sunderland vào ngày 18-20 tháng 10. M?t ??t hu?n luy?n ??n v? ???c H?i ??i Chi?n tr?n 3 ti?n hành t? ngày 21 tháng 10 ??n ngày 2 tháng 11. Hai ngày sau ?ó, con tàu chính th?c tái gia nh?p H?i ??i 3. ??n ngày 5 tháng 11, hai tàu ng?m U-boat b? m?c c?n t?i b? bi?n ?an M?ch, nên các l?c l??ng h?ng nh? ???c g?i ??n ?? h? tr? chúng, và H?i ??i Chi?n tr?n 3, v?n ?ang t? B?c H?i ?i ??n Wilhelmshaven, ???c l?nh theo sau b?o v?.[6] Trong ho?t ??ng này, tàu ng?m Anh J1 ?? phóng ng? l?i nh?m vào c? Grosser Kurfürst l?n Markgraf, gay ra nh?ng h? h?i trung bình. Trong h?u h?t th?i gian c?a n?m 1917, Markgraf ??m trách nhi?m v? canh phòng t?i B?c H?i, ch? ng?t qu?ng b?i ??t tái trang b? vào tháng 1 và các ??t hu?n luy?n ??n v? ??nh k? t?i Baltic.[6]
Chi?n d?ch Albion
[s?a | s?a m? ngu?n]
Vào ??u tháng 9 n?m 1917, sau khi ??c chi?m ???c c?ng Riga c?a Nga, H?i quan ??c quy?t ??nh xóa s? l?c l??ng H?i quan Nga v?n còn ?ang tr? l?i v?nh Riga. Nh?m m?c ?ích này, B? T?ng T? l?nh H?i quan (Admiralstab) v?ch ra m?t chi?n d?ch t?i qu?n ??o Moonsund, ??c bi?t nh?m vào các kh?u ??i pháo Nga trên bán ??o Sworbe thu?c ?sel.[52] Ngày 18 tháng 9, m?nh l?nh ???c ??a ra cho m?t chi?n d?ch ph?i h?p L?c-H?i quan nh?m chi?m các ??o ?sel và Moon; l?c l??ng h?i quan ch? y?u bao g?m soái h?m Moltke cùng v?i H?i ??i Chi?n tr?n 3 c?a H?m ??i Bi?n kh?i, g?m có ??i 5 bao g?m b?n chi?c l?p K?nig, vào lúc này ???c b? sung thêm chi?c thi?t giáp h?m m?i Bayern, và ??i 6 bao g?m n?m chi?c l?p Kaiser. Cùng v?i chín tàu tu?n d??ng h?ng nh?, ba chi h?m ??i tàu phóng ng? l?i cùng nhi?u tàu r?i mìn và tàu quét mìn, toàn b? l?c l??ng bao g?m kho?ng 300 tàu chi?n, ???c s? h? tr? c?a trên 100 máy bay và sáu khí c?u zeppelin. L?c l??ng t?n c?ng g?m kho?ng 24.600 s? quan và binh s?.[53]
??i ??u v?i l?c l??ng ??c là các thi?t giáp h?m ti?n-dreadnought c? c?a Nga Slava và Tsarevitch, các tàu tu?n d??ng b?c thép Bayan, Admiral Makarov và Diana, 26 tàu khu tr?c, nhi?u tàu phóng l?i và pháo h?m; ba tàu ng?m Anh thu?c l?p C c?ng ???c cho ??t c?n c? trong v?nh. Eo bi?n Irben, l?i ra vào chính c?a v?nh Riga, ???c r?i mìn dày ??c và ???c b?o v? b?i m?t s? kh?u ??i pháo phòng th? duyên h?i. L?c l??ng ??n trú t?i ?sel ban ??u lên ??n g?n 14.000 ng??i, nh?ng vào n?m 1917, l?c l??ng t?i ?ay b? suy gi?m còn kho?ng 60-70%.[54]

Chi?n d?ch b?t ??u vào ngày 12 tháng 10, khi Moltke cùng b?n thi?t giáp h?m l?p K?nig b?o v? cho vi?c ?? b? l?c l??ng b?ng cách áp ch? các kh?u ??i pháo b? bi?n ?ang b?o v? v?nh Tagga.[54] Markgraf n? súng vào kh?u ??i t?i m?i Ninnast. Sau khi vi?c ?? b? thành c?ng, H?i ??i Chi?n tr?n 3 di chuy?n v? Putziger Wiek, m?c dù Markgraf ti?p t?c ? l?i phía sau trong nhi?u ngày. ??n ngày 17 tháng 10, Markgraf r?i v?nh Tagga gia nh?p tr? l?i h?i ??i c?a nó trong v?nh Riga, nh?ng vào sáng s?m h?m sau nó b? m?c c?n ? l?i ra vào Kalkgrund. Con tàu nhanh chóng ???c gi?i thoát, và nó ?i ??n v? trí th? neo c?a H?i ??i 3 v? phía B?c Larina Bank vào ngày 19 tháng 10. Ngày h?m sau Markgraf di chuy?n ??n eo bi?n Moon, r?i ??n ngày 25 tháng 10 tham gia b?n phá các v? trí c?a quan Nga trên ??o Kyn?. Con tàu quay tr? l?i Arensburg vào ngày 27 tháng 10, và hai ngày sau ???c cho tách kh?i l?c l??ng c?a Chi?n d?ch Albion ?? quay tr? l?i B?c H?i.[55]
Markgraf trúng ph?i hai qu? mìn liên ti?p ?ang khi ? trong eo bi?n Irben và b? tràn kho?ng 260 t?n (260 t?n Anh; 290 t?n M?) n??c. Con tàu ti?p t?c ?i ??n Kiel ngang qua Neufahrwasser t?i Danzig; nó ???c chuy?n ??n Wilhelmshaven, n?i nh?ng h? h?i do mìn ???c s?a ch?a. C?ng vi?c ???c hoàn t?t t?i X??ng tàu ?? ch? t? ngày 6 ??n ngày 23 tháng 11.[6] Sau khi c?ng vi?c s?a ch?a hoàn t?t, Markgraf quay tr? l?i nhi?m v? canh phòng t?i B?c H?i. Nó l? m?t m?t d? ??nh b?n phá ?oàn tàu v?n t?i Anh vào ngày 23-25 tháng 4 n?m 1918, vì ?ang ? trong ? t?u t?i Kiel t? ngày 15 tháng 3 ??n ngày 5 tháng 5 ?? trang b? m?t c?t ?n-ten m?i phía tr??c.[55]
Markgraf cùng ba con tàu ch? em ???c d? ??nh ?? tham gia ho?t ??ng cu?i cùng c?a h?m ??i vào cu?i tháng 10 n?m 1918, nhi?u ngày tr??c khi Hi?p ??nh ?ình chi?n v?i ??c có hi?u l?c. Ph?n l?n H?m ??i Bi?n kh?i s? xu?t phát t? c?n c? c?a chúng ? Wilhelmshaven ?? ??i ??u v?i H?m ??i Grand c?a Anh; Reinhard Scheer, lúc này là ??i ?? ??c (Gro?admiral) c?a H?m ??i, d? ??nh gay t?n th?t cho H?i quan Anh càng nhi?u càng t?t nh?m duy trì m?t v? th? m?c c? t?t cho vi?c th??ng l??ng hòa bình c?a ??c b?t ch?p t?n th?t có th? ph?i ch?u ??ng. Tuy nhiên, nhi?u ng??i trong s? nh?ng th?y th? ?? m?t m?i vì chi?n tranh c?m th?y chi?n d?ch này s? ng?n tr? ti?n trình hòa bình và kéo dài th?i h?n chi?n tranh.[56] Sáng ngày 29 tháng 10 n?m 1918, m?nh l?nh ???c ??a ra ?? chu?n b? kh?i hành t? Wilhelmshaven ?? t?p trung l?c l??ng t?i Jade Estuary vào ngày h?m sau. B?t ??u t? ?êm 29 tháng 10, th?y th? trên chi?c Thüringen và sau ?ó trên nhi?u tàu chi?n khác k? c? Markgraf, làm binh bi?n.[57] S? b?t ?n cu?i cùng ?? bu?c Hipper và Scheer ph?i h?y b? chi?n d?ch.[58] ???c th?ng báo v? tình hình, Kaiser phát bi?u "T?i kh?ng còn có m?t l?c l??ng H?i quan n?a".[59]
S? ph?n
[s?a | s?a m? ngu?n]
Sau khi ??c ??u hàng vào tháng 11 n?m 1918, h?u h?t tàu chi?n c?a H?m ??i Bi?n kh?i, k? c? Markgraf, b? l?u gi? t?i c?n c? h?i quan Anh t?i Scapa Flow, d??i quy?n ch? huy c?a Chu?n ?? ??c Ludwig von Reuter.[58] Tr??c khi H?m ??i ??c kh?i hành, ?? ??c Adolf von Trotha kh?ng ??nh l?i v?i von Reuter ch? th? kh?ng ???c ?? cho phe ??ng Minh chi?m các con tàu trong b?t k? tình hu?ng nào.[60] H?m ??i ?? g?p g? tàu tu?n d??ng h?ng nh? Anh Cardiff, v?n ?? d?n ??u các con tàu ??c ?i ??n ?i?m g?p g? h?m ??i ??ng Minh, m?t l?c l??ng kh?ng l? bao g?m 370 tàu chi?n c?a Anh, M? và Pháp,[61] v?n s? h? t?ng h?m ??i ??c ??n Scapa Flow. Khi b? l?u gi? trong su?t th?i gian di?n ra các cu?c ?àm phán hòa bình, mà sau này cu?i cùng s? d?n ??n Hi?p ??c Versailles,[60] các kh?u pháo c?a chúng b? b?t ho?t b?ng cách tháo b? khóa nòng, và con tàu ???c b?o trì b?i m?t th?y th? ?oàn t?i thi?u g?m 200 s? quan và th?y th?.[62]
M?t b?n in c?a báo The Times cung c?p th?ng tin cho von Reuter r?ng Th?a thu?n Ng?ng b?n s? h?t hi?u l?c vào gi?a tr?a ngày 21 tháng 6 n?m 1919, th?i h?n cu?i cùng mà ??c ph?i ky vào Hi?p ??nh hòa bình. ?? ??c Von Reuter ??a ??n k?t lu?n ng??i Anh s? tìm cách chi?m h?u các con tàu ??c sau khi Th?a thu?n Ng?ng b?n h?t hi?u l?c. Kh?ng bi?t r?ng th?i h?n c?a th?a thu?n ?? ???c tri?n h?n ??n ngày 23 tháng 6,[Ghi chú 7] ?ng quy?t ??nh ?ánh ??m các con tàu c?a mình vào c? h?i thu?n ti?n ??u tiên có ???c. Sáng ngày 21 tháng 6, H?m ??i Anh r?i Scapa Flow ti?n hành th?c t?p hu?n luy?n; và ??n 11 gi? 20 phút Reuter truy?n m?nh l?nh này ??n các con tàu c?a mình.[60] Markgraf chìm lúc 16 gi? 45 phút.[4] Các binh s? Anh làm nhi?m v? canh gác ?? n? l?c ng?n ch?n vi?c ?ánh ??m các con tàu;[63] trong lúc ho?ng lo?n h? ?? n? súng làm thi?t m?ng v? ch? huy c?a Markgraf, lúc ?ó ?ang trên m?t xu?ng c?u sinh,[3] cùng m?t th?y th?.[64] T?ng c?ng các binh lính canh gác ?? gi?t ch?t chín ng??i ??c và làm b? th??ng 21 ng??i. S? còn l?i g?m kho?ng 1.860 s? quan và th?y th? b? b?t giam.[63]
Kh?ng gi?ng nh? h?u h?t các tàu chi?n ch? l?c b? ?ánh ??m khác, Markgraf kh?ng bao gi? ???c cho n?i lên.[4] Nó cùng các tàu ch? em b? ?ánh ??m ? vùng n??c sau h?n các con tàu khác, khi?n cho các n? l?c tr?c v?t chúng khó kh?n h?n. Vi?c Chi?n tranh Th? gi?i th? hai n? ra vào n?m 1939 ?? làm gián ?o?n m?i c?ng vi?c tr?c v?t, và sau chi?n tranh ng??i ta xác ??nh vi?c tr?c v?t các xác tàu ? sau h?n kh?ng còn y ngh?a th?c ti?n v? ph??ng di?n tài chính.[65] Quy?n tr?c v?t xác ??m c?a các con tàu trong t??ng lai ?? ???c bán cho Anh vào n?m 1962.[4] ?? sau mà các con tàu b? chìm ?? bao b?c chúng kh?i các b?i phóng x? còn l?i trong khí quy?n sau các v? b?n th? nghi?m v? khí nguyên t?. Vì v?y, Markgraf cùng các con tàu ch? em tr? thành m?t trong nh?ng ??a ?i?m có th? ??n ???c hi?m hoi cung c?p ngu?n thép kh?ng b? nhi?m phóng x?, v?n th?nh tho?ng ???c tháo d? ?? s? d?ng trong các d?ng c? khoa h?c.[65] Markgraf cùng các con tàu khác d??i ?áy Scapa Flow là m?t ??a ?i?m l?n ph? bi?n, và ???c b?o v? b?i lu?t ng?n ch?n th? l?n thu h?i các v?t d?ng c?a xác tàu ??m.[66]
Tham kh?o
[s?a | s?a m? ngu?n]Ghi chú
[s?a | s?a m? ngu?n]- ^ "SMS" là t? vi?t t?t trong ti?ng ??c c?a "Seiner Majest?t Schiff", có ngh?a "tàu c?a ??c vua", t??ng ???ng v?i HMS trong ti?ng Anh.
- ^ Tên "Markgraf" là m?t c?p t??c hi?u quy t?c c?a ??c, t??ng ???ng v?i "Marcher Lord" ho?c H?u t??c c?a Anh Qu?c.
- ^ M?i tàu chi?n ??c ???c ??t hàng d??i cái tên t?m th?i: nh?ng b? sung m?i cho h?m ??i ???c ??t m?t ky t?, trong khi nh?ng chi?c d? ??nh ?? thay th? m?t tàu chi?n c? ???c ??t tên "Ersatz (tên tàu ???c thay th?)"; khi hoàn t?t, nó s? ???c ??t cái tên d? ??nh dành cho nó. Xem: Gr?ner, trang 27.
- ^ La bàn có th? chia thành 32 point, m?i point t??ng ?ng v?i 11,25°. B? lái 2 point sang m?n trái s? làm ??i h??ng con tàu 22,5 ??.
- ^ Tác gi? V. E. Tarrant cho r?ng Nicator và Nestor phóng b?n ng? l?i nh?m vào Grosser Kurfürst và K?nig m?c dù c? b?n qu? ??u tr??t m?c tiêu. Tuy nhiên, John Campbell cho r?ng nh?ng con tàu này nh?m vào Derfflinger và Lützow, còn chính Moorsom m?i phóng b?n ng? l?i nh?m vào Grosser Kurfürst và Markgraf. Xem: Tarrant, trang 114, và Campbell, trang 55-56.
- ^ Tác gi? Campbell cho r?ng chính qu? ??n pháo suyt trúng này ?? làm h? h?i tr?c chan v?t. Xem Campbell, trang 193-195.
- ^ ?? có s? tranh lu?n r?ng li?u von Reuter có bi?t là th?a thu?n ?? ???c tri?n h?n hay kh?ng. ?? ??c Anh Sydney Fremantle cho r?ng ?ng ?? th?ng báo ?i?u này cho von Reuter vào t?i ngày 20 tháng 6, nh?ng von Reuter xác ??nh ?ng kh?ng bi?t gì v? s? ti?n tri?n trong ?àm phán. V? tuyên b? c?a Fremantle, xem Bennett, trang 307; v? phát bi?u c?a von Reuter, xem Herwig, trang 256.
Chú thích
[s?a | s?a m? ngu?n]- ^ a b c Gr?ner 1990, tr. 27
- ^ Campbell 1987, tr. 36
- ^ a b Koop 1999, tr. 131
- ^ a b c d e f g h Gr?ner 1990, tr. 28
- ^ Staff 2010, tr. 27
- ^ a b c d e f g Staff 2010, tr. 35
- ^ Staff 2010, tr. 29
- ^ Tarrant 1995, tr. 43-44
- ^ Tarrant 1995, tr. 49
- ^ Tarrant 1995, tr. 50
- ^ Staff 2010, tr. 32, 35
- ^ Tarrant 2001, tr. 53
- ^ Tarrant 2001, tr. 54
- ^ Tarrant 1995, tr. 286
- ^ Tarrant 1995, tr. 94–95
- ^ Tarrant 1995, tr. 100–101
- ^ a b Tarrant 1995, tr. 110
- ^ Tarrant 1995, tr. 110-111
- ^ Tarrant 1995, tr. 116
- ^ Tarrant 1995, tr. 118
- ^ Campbell 1998, tr. 100
- ^ Campbell 1998, tr. 101
- ^ Campbell 1998, tr. 110
- ^ Campbell 1998, tr. 111
- ^ Campbell 1998, tr. 144-145
- ^ Tarrant 1995, tr. 137
- ^ Tarrant 1995, tr. 138
- ^ a b Campbell 1998, tr. 152-153
- ^ Campbell 1998, tr. 181
- ^ Campbell 1998, tr. 170-172
- ^ Campbell 1998, tr. 153
- ^ Campbell 1998, tr. 155
- ^ Campbell 1998, tr. 156
- ^ Campbell 1998, tr. 193-195
- ^ Campbell 1998, tr. 162
- ^ Campbell 1998, tr. 204
- ^ Campbell 1998, tr. 206
- ^ Campbell 1998, tr. 245
- ^ Tarrant 1995, tr. 172-174
- ^ Campbell 1998, tr. 201
- ^ a b Campbell 1998, tr. 275
- ^ Campbell 1998, tr. 250-251
- ^ Campbell 1998, tr. 298-299
- ^ Campbell 1998, tr. 300-301
- ^ Campbell 1998, tr. 314
- ^ Tarrant 1995, tr. 246–247
- ^ Campbell 1998, tr. 320
- ^ Campbell 1998, tr. 336
- ^ Tarrant 1995, tr. 292
- ^ Tarrant 1995, tr. 296, 298
- ^ Massie 2003, tr. 683
- ^ Halpern 1995, tr. 213
- ^ Halpern 1995, tr. 214-215
- ^ a b Halpern 1995, tr. 215
- ^ a b Staff 2010, tr. 35-36
- ^ Tarrant 1995, tr. 280–281
- ^ Tarrant 1995, tr. 281–282
- ^ a b Tarrant 1995, tr. 282
- ^ Herwig 1980, tr. 252
- ^ a b c Herwig 1980, tr. 256
- ^ Herwig 1980, tr. 254-255
- ^ Herwig 1980, tr. 255
- ^ a b Herwig 1980, tr. 257
- ^ Staff 2010, tr. 36
- ^ a b Butler 2006, tr. 229
- ^ Konstam 2002, tr. 187
Th? m?c
[s?a | s?a m? ngu?n]- Butler, Daniel Allen (2006). Distant Victory: The Battle of Jutland and the Allied Triumph in the First World War. Westport, CT: Greenwood Publishing Group. ISBN 0-275-990737.
- Campbell, John (1998). Jutland: An Analysis of the Fighting. London: Conway Maritime Press. ISBN 1-55821-759-2.
- Campbell, John (1987). "Germany 1906-1922". Trong Sturton, Ian (biên t?p). Conway's All the World's Battleships: 1906 to the Present. London: Conway Maritime Press. tr. 28-49. ISBN 0-85177-448-2.
- Gr?ner, Erich (1990). German Warships: 1815–1945. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-790-9.
- Halpern, Paul G. (1995). A Naval History of World War I. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 1-55750-352-4.
- Herwig, Holger (1980). "Luxury" Fleet: The Imperial German Navy 1888–1918. Amherst, New York: Humanity Books. ISBN 1-57392-286-2.
- Konstam, Angus (2002). The History of Shipwrecks. New York City: Lyons Press. ISBN 1585746207.
- Koop, Gerhard; Schmolke, Klaus-Peter (1999). Von der Nassau- zur K?nig-Klasse. Bonn: Bernard & Graefe Verlag. ISBN 3-7637-5994-8.
- Massie, Robert K. (2003). Castles of Steel. New York City: Ballantine Books. ISBN 0-345-40878-0.
- Preston, Anthony (1972). Battleships of World War I: An Illustrated Encyclopedia of the Battleships of all Nations, 1914–1918. Harrisburg, PA: Stackpole Books. ISBN 0-8117-0211-1.
- Staff, Gary (2010). German Battleships: 1914–1918 (Volume 2). Oxford: Osprey Books. ISBN 978-1-84603-468-8. OCLC 449845203.
- Tarrant, V. E. (1995). Jutland: The German Perspective. London: Cassell Military Paperbacks. ISBN 0-304-35848-7.